کاهش روز به روز اعتبار دلار از مهمترین آثار و نتایجی است که رویه غیر منصفانه امریکا در تعاملات بین المللی با کشورهای دیگر در پی داشته است؛ مهمترین اقتصادهای دنیا به این نتیجه رسیده اند که به دلیل سـوء اسـتفاده های آمریکا از فراگیری دلار و استفاده ابزاری از آن در جریان تحریم ها بعنوان اهرم فشار بر کشورها، وقت آن رسیده که از جهانروایی دلار بکاهند.  به نظر می رسد دوران طلایی سلطه دلار بر اقتصاد دنیا به پایان خود نزدیک است. دکتر علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران در گفتگو با اگزیم نیوز در این باره می گوید: دنیا آبستن تحولات عظیم است؛ قدرت های بزرگ اقتصادی دنیا از جمله امریکا، چین ، روسیه و اتحادیه اروپا با یکدیگر بر سر مسائل مختلفی چون تعرفه ها، محدودیت های مختلف برای خرید نفت و نیز اعمال تهدیدات گوناگون اقتصادی و تجاری درگیری هایی دارند؛ در این میان برنده آن کشوری است که بتواند از فرصت های بوجود آمده در جریان این تقابل ها بهره برداری لازم را بکند.

به گفته صالح آبادی حذف دلار از چرخه مبادلات بین کشورها یک زمزمه مبارک است؛ پیش از این اعتماد کامل به دلار از سوی کشورهای دنیا، این قدرت را به آمریکا داده بود که نظام اقتصادی جهان را زیر سلطه خود بگیرد؛ اکنون دیوار بلند این اعتماد در حال فرو ریختن است.

وی افزود: اعتماد بیش از حد به دلار، اقتصاد کشورها را در موضع ضعف قرار داده و شرکت ها و مجموعه های اقتصادی بسیاری از سوی آمریکا تحت فشار قرار دارند؛ بنابراین اجماع بین کشورها برای حذف دلار از چرخه تجاری به مثابه خلاصی از این تنگنا بوده و یک زنگ خطر بزرگ برای امریکاست.

صالح آبادی حجم بدهی خارجی امریکا را بیش از 20 تریلیون دلار عنوان کرد و گفت: امریکا یکی از مقروض ترین کشورهای دنیاست و در صورتی  که کشورها شروع به کنار گذاشتن دلار از چرخه تجاری خود کنند، قدرت آمریکا از بین خواهد رفت؛ این اتفاق در گرو تصمیم جدی کشورهای دنیا برای کار نکردن با دلار است.

 صالح آبادی اظهار داشت: کشورهای دنیا این امکان را در اختیار دارند که به مرور به جای استفاده از دلار، سبدی از ارزهای کشورهای دیگر را مبنای تجارت خود با یکدیگر قرار دهند؛ روسیه، ترکیه و چین گام های اولیه را برای این منظور برداشته اند؛ چین با داشتن حجم بالایی از واردات و صادرات، بعنوان یک ابرقدرت اقتصادی نقش مهمی در این جریان ایفا می کند. یورو نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید اتکای زیاد به آن را مانند دلار کاهش داد؛ کاهش وابستگی به این ارزها بستر اتفاقات بزرگ و تحولات جدید در اقتصاد دنیا را فراهم می کند.

وی با تاکید بر استفاده از ارزهای ملی و بهره گیری از پیمان های دوجانبه و چند جانبه پولی برای ادامه مراودات تجاری کشورها گفت: بانک های مرکزی با مشخص کردن بانک های عامل در کشورهای حاضر در پیمان های چند جانبه، امکان تهاتر را برای طرفین میسر می کنند.

به گفته وی بانک های مرکزی با مشخص کردن بانک های عامل در کشورهای حاضر در پیمان های چند جانبه، امکان تهاتر را برای طرفین میسر می کنند؛ در این جریان حجم مبادلات پولی به شدت کاهش می باید؛ ایران و روسیه و چین در چنین پروسه ای می توانند مبادلات ارزی خود را تسویه کرده و با کمترین دغدغه ناشی از تحریم و تهدید دلاری، به مناسبات تجاری خود ادامه دهند.

مدیرعامل اگزیم بانک ایران یادآور شد: با راه اندازی مبادلات چند جانبه، نیاز ما به پول کم می شود؛ یکی از پیشنهادات اروپا به ایران نیز به این حوزه اشاره دارد، بناست ایران طلب خود بابت فروش نفت به اروپا را از SPV دریافت کند. در واقع می توانیم فرایند واردات خود از اروپا را بدون جابه جایی پول انجام دهیم و نهاد SPV محلی خواهد بود که تهاتر بین ایران و اروپا در آن انجام می شود. در واقع بانک مرکزی در قبال فروش نفت از این نهاد طلبکار خواهد شد و این مبلغ برای واردات کالاهای ضروری و مورد نیاز کشور هزینه می شود.

صالح آبادی عزم اروپا را برای اجرایی کردن این ساختار جدی دانست و گفت: اروپا اعلام امادگی کرده که تا سه روز قبل از شروع تحریم ها این ساز و کار را راه اندازی کند؛ اگر این پروسه بدون نقص اجرا شود به نسبت دوره قبل تحریم ها، مشکلات کمتری را متحمل خواهیم شد.

مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران در ادامه با اشاره به این نکته که در دور قبل علاوه بر تحریم های آمریکایی، تحت فشار تحریم های شورای امنیت و اتحادیه اروپا نیز بودیم گفت: اتحادیه اروپا باید نشان دهد که تا چه میزان می تواند شرکت های بزرگ را برای ادامه فعالیت با ایران قانع کرده و تضمین لازم برای همکاری بی خطر را به این شرکت ها بدهد؛ به نظر می رسد SPV این ظرفیت را دارد که بخش مهمی از این مشکل را برطرف کند چرا که یک نهاد تماما اروپایی است و هویت و اعتبار کافی را برای اینکار دارد.

به گفته صالح آبادی از میان کشورهای آسیایی نیز که به دلیل تحریم های ثانویه، مبادلات خود را با ایران کاهش داده اند، چین و روسیه به ساز و کاری که اروپا تدارک دیده می پیوندند و از آن استفاده خواهند کرد؛ اروپا اعلام کرده که تلاش دارد ابزارهای جایگزین سوئیفت را تعریف کند؛ بلاک چین یکی از این ابزارهای مالی است که طی آن بر خلاف سیستم سوئیفت، داده ها غیر متمرکز هستند و به راحتی نمی توان تراکنش های صورت گرفته در آن را رصد کرد. معتقدم تکنولوژی بلاک چین در آینده جایگزین تکنولوژی های فعلی خواهد شد که مبدل به ابزار های تحریم شده اند.

صالح آبادی بیان داشت: معتقدم اروپا در جریان خروج یک جانبه امریکا از برجام، تا حدی سرخورده شد و پس از آنکه اعلام کرد که قصد ندارد از برجام خارج شود، طبیعی است همه تلاش خود را برای فراهم کردن ابزارهای لازم برای تداوم آن به کار ببندد و اگر نتواند این کار را انجام دهد، ضربه بزرگی به حیثیت اتحادیه اروپا در جامعه جهانی وارد خواهد شد؛ باید منتظر نتایج عملی سیاستگذاریهای اتحادیه اروپا در آینده نزدیک باشیم.

وی اذعان داشت با وجود همه اما و اگرها نباید فراموش کنیم که ایران یک کشور ایزوله نیست؛ مرزهای گسترده، دسترسی به دریای آزاد، برخورداری از منابع عظیم طبیعی، همسایگی با کشورهایی با اشتراکات فرهنگی بسیار، نیاز کشورهای همسایه همچون عراق و ترکیه برای ارتباط تجاری با ایران، بهره مندی از نیروی انسانی متخصص و کارآمد و اراده و اجماع در بسیاری از مردم منطقه برای تعامل با ایران از جمله مزیت هایی است که ایران را به کشوری متفاوت و قدرتمند بدل کرده که به راحتی نمی توان آن را به زانو درآورد.